MT 3/88 str.30-32

To by� �wiat zza szyb... CYKLOMOBILU

3 88_n5 Sz�stego wrze�nia 1987 r., w niedziel�, osoby znajduj�ce si� w centrum Warszawy ujrza�y kawalkad� niezwyk�ych pojazd�w: cyklomobili, rower�w poziomych, tr�jko�owc�w i jedno�lad�w. Pojazdy te nie zjawi�y si� tam przypadkowo - przejazd ten by� cz�ci� Pierwszych Og�lnopolskich Zawod�w Cyklomobili, imprezy zorganizowanej z okazji wystawy "Mi�nio-Sam", odbywaj�cej si� w Muzeum Techniki w Pa�acu Kultury i Nauki.

Sama wystawa, trwaj�ca od 29 sierpnia do 30 pa�dziernika 1987 r. by�a prezentacj� pojazd�w nap�dzanych mi�niowo (st�d "Mi�nio") zbudowanych samodzielnie przez indywidualnych konstruktor�w (st�d "Sam"). Eksponowanych by�o 30 pojazd�w, z czego trzy - przedstawiciele trzech generacji rower�w (bicykl braci Michaux, przedwojenny rower Zawadzki i

Fotografia nadesłana przez użytkownika

jedno�ladowy rower poziomy - dzie�o konstruktora-amatora z Bia�egostoku, p. Zygmunta Szpajchlera)

by�y w�asno�ci� Muzeum Techniki. W�r�d pozosta�ych eksponat�w szczeg�ln� uwag� widz�w zwraca�y na siebie mi�nioloty-wiatrakowce 79-letniego pana Franciszka Szlendaka z Ryk k. D�blina - konstrukcje b�d�ce rowerami z dorobionymi wirnikami no�nymi, dodatkowymi przek�adniami i �mig�em ci�gn�cym w jednej wersji. Autorowi tych aparat�w (w za�o�eniu lataj�cych)

Fotografia nadesłana przez użytkownika

nie uda�o si� jeszcze wzlecie�, jedynym widocznym efektem by�o wzniecenie straszliwego pop�ochu w�r�d kur na podw�rzu, lecz z tego eksperymentu autor wyci�gn�� dalsze wnioski - zamierza zbudowa� wiatrakowiec z sze�ciop�atowym wirnikiem no�nym, kt�ry w jego przekonaniu powinien wystarczy� do uniesienia w powietrze konstrukcji wraz z pilotem.

Pozosta�e prezentowane pojazdy to g��wnie tr�jko�owce, z czego jedena�cie

Fotografia nadesłana przez użytkownika

zosta�o wykonanych na podstawie plan�w zamieszczonych w "�wiecie M�odych" (nr 145, 86.12.04); oczywi�cie poszczeg�lne egzemplarze r�ni� si� mi�dzy sob� rozwi�zaniami technicznymi, wykonaniem i wyposa�eniem, b�d�c odbiciem pogl�d�w ich w�a�cicieli na temat cyklomobili i techniki w og�lno�ci,

tak wi�c poczynaj�c od dw�ch konstrukcji, w kt�rych ich budowniczowie obyli si� w og�le bez spawania, poprzestaj�c na po��czeniach �rubowych, a� do bardzo technologicznie specyficznie wykonanych pojazd�w, w kt�rych zastosowano elementy uk�adu kierowniczego od "malucha" lub kompletn� amortyzacj� tylnego mostu.

Fotografia nadesłana przez użytkownika
Fotografia nadesłana przez użytkownika
Fotografia nadesłana przez użytkownika

Nast�pnym bardzo efektownym pojazdem jest ca�kowicie obudowany cyklomobil "Iwero-1" Jacka Zi�kowskiego z Bydgoszczy - jedyny, jak na razie, reprezentant swej klasy. Wykonany jest z podskrzyd�owego, odrzucanego zbiornika od Lima 5, kt�rego �cianki s� na tyle mocne, �e stanowi on konstrukcj� no�n� dla niezale�nego zawieszenia i uk�adu nap�dowego. Pojazd ten przeby� ju� ponad 800 km w r�nych warunkach - tak�e zim� i s�u�y jego w�a�cicielowi jako codzienny �rodek transportu, chroni�cy przed deszczem i wiatrem, a jednocze�nie daj�cy okazj� do treningu¹ .

W mniejszo�ci prezentowane by�y jedno�lady poziome, z kt�rych cztery modele maj� kr�tk� baz�, co umo�liwia du�� zwrotno��

Fotografia nadesłana przez użytkownika

- cecha bardzo wa�na w ruchu miejskim. Trzy z tych rower�w maj� sterowanie podsiod�owe, co u nie przygotowanych widz�w stwarza dziwne wra�enie, lecz jest w rzeczywisto�ci bardzo wygodne: gdy jedzie si� rowerem poziomym nie mo�na unie�� si� na peda�ach przy przeje�d�aniu przez przeszkod�,

Fotografia nadesłana przez użytkownika

lecz je�li posiada si� kierownic� podsiod�ow�, mo�na "amortyzowa�" r�koma. Pozosta�e dwa z wystawionych jedno�lad�w poziomych r�ni�y si� bardzo pomi�dzy sob�: jeden z nich zosta� zbudowany przez braci Andrzeja i Krzysztofa Szuma�skich, z kt�rych jeden jest uczniem klasy si�dmej, a drugi - czwartej szko�y podstawowej. W ca�ym tym rowerze nie zastosowano ani jednego spawu, wszystkie po��czenia wykonano na �ruby, wierc�c uprzednio otwory w grubo�ciennych rurach.

Fotografia nadesłana przez użytkownika

Drugi, r�wnie d�ugi jedno�lad, to "Jamnik 02" zbudowany przez Mieczys�awa Kaczmarka. Pojazd ten jest bardzo pieczo�owicie wykonany, a lakier, w atrakcyjnym ciep�ym ��tym kolorze, jest lakierem piecowym, co zapewnia trwa�o�� i po�ysk. Wed�ug informacji jego budowniczego "Jamnik 02" przejecha� ju� 11000 km.

Fotografia nadesłana przez użytkownika

Dalsze prezentowane pojazdy to rower z owiewk� i op�ywowymi pojemnikami (znany Czytelnikom "MT" z nr 1/87) oraz zabawna konstrukcja "Ro-na-Ro", czyli rower na rowerze, powsta�a przez zmontowanie dw�ch ram od radzieckiego roweru, za�o�enie instalacji elektrycznej zasilaj�cej kierunkowskazy, �wiat�a g��wne, stopu, elektryczny klakson i ...radio.

Przedstawicielami rower�w "utylitarnych", baga�owych, s�: jedno�ladowy "Rower Polski" - praca dyplomowa Dariusza Zamojskiego z technikum w D�blinie² i rower tr�jko�owy Ireneusza D�browskiego z Warszawy. "Rower Polski" nie r�ni si� wiele od sk�adaka, z tym, �e posiada trzy baga�niki - przedni, zespolony z ram�, tylny i ...�rodkowy, przypominaj�cy podest na hulajnodze, na kt�rym mo�na postawi� nawet ci�k� skrzynk� lub ba�k�. Ma on r�wnie� podwy�szony suport, co umo�liwia jazd� po polnej drodze lub nier�wno�ciach bez zawadzania peda�ami o pod�o�e. Rower tr�jko�owy wyposa�ony jest za to w laminatowy pojemnik pomi�dzy tylnymi ko�ami, zamykany na kluczyk i obszerny, w sam raz na wi�ksze zakupy.

Fotografia nadesłana przez użytkownika
Fotografia nadesłana przez użytkownika
Fotografia nadesłana przez użytkownika

Wracaj�c do zawod�w - by�y one organizowane przez Muzeum Techniki i redakcj� "�wiata M�odych" przy udziale Ko�a Pojazd�w Alternatywnych Polskiego Klubu Ekologicznego³ . Nie odby�y si� co prawda w trakcie ich trwania konkurencje stricte pr�dko�ciowe, jak np. sprint na 200 m, lecz zasadniczym celem tej pierwszej imprezy by�o zademonstrowanie pojazd�w szerszej publiczno�ci, st�d pierwszym punktem programu by� nierywalizacyjny rajd ulicami Emilii Plater, �wi�tokrzysk�, Marsza�kowsk� i Alejami Jerozolimskimi. Nast�pne konkurencje to ocena statyczna, podczas kt�rej jury sprawdza�o wygod�, bezpiecze�stwo, �atwo�� obs�ugi i mo�liwo�� zabierania baga�u przez pojazd oraz konkurencja sprawno�ciowa na czas, polegaj�ca na przejechaniu trasy z�o�onej ze slalomu z 20 sto�k�w, pobraniu symbolicznych zakup�w (2 paczki p�atk�w owsianych i torby 2,5 kg ziemniak�w) i zatrzymaniu si� dok�adnie na linii mety.

Fotografia nadesłana przez użytkownika
Fotografia nadesłana przez użytkownika
Fotografia nadesłana przez użytkownika
Fotografia nadesłana przez użytkownika
Fotografia nadesłana przez użytkownika

Na zawodach zjawili si� r�wnie� zawodnicy, kt�rzy nie zd��yli wystawi� swych maszyn na wystawie, jak np. p. Kazimierz Le�niewski, kt�ry sam wyst�pi� na bardzo interesuj�cym 3-ko�owym poje�dzie, kt�rego wszystkie ko�a pochyla�y si� na zakr�cie. Poza tym zjawi�y si� dwa "Cyklomobile �M" oraz spora grupa z Pabianic na "Jamnikach 08".

Nale�y stwierdzi�, �e impreza spe�ni�a swe zadanie - kilka tysi�cy os�b mia�o okazj� zobaczy�, �e budowa i u�ytkowanie pojazd�w nap�dzanych mi�niowo w warunkach amatorskich i w naszym kraju s� realnie wykonalne.

¹Jacek Zi�kowski zgin�� potr�cony przez samoch�d, jad�c rowerem konwencjonalnym w Nowy Rok 1990/91. "Iwero-1" (i pozosta�e rowery poziome jego konstrukcji) znajdowa�y si� w filii Muzeum Techniki w Warszawie - w Zak�adach Norblina przy ul. �elaznej.

Jak poinformowa� nas Wicedyrektor Muzeum Techniki NOT, do po�owy listopada 2013r Iwero-1 sta� w Muzeum Techniki w PKiN natomiast aktualnie znajduje si� w magazynie muzeum pod Warszaw�. Losy pozosta�ych konstrukcji nie s� znane. Mo�liwe, �e r�wnie� znajduj� si� w magazynie. [RK]

przyp. red.

²D�blin, a raczej tamtejszy Zesp� Szk� Mechanicznych by� (z inicjatywy in�. J�zefa Majewskiego) przez d�ugi czas "ku�ni�" (niekiedy dos�ownie :-) rower�w poziomych. W zwi�zku z obecnymi reformami szkolnictwa sytuacja szk� technicznych nie wygl�da r�owo, ale nowe konstrukcje powstaj�.

³W 1992 r. Ko�o Pojazd�w Alternatywnych uniezale�ni�o si� od urz�dniczych struktur PKE i dzia�a�o niezale�nie (do 1996/97 r.) jako Klub Pojazd�w Alternatywnych przy Muzeum Techniki w Warszawie.

kopiowanie i publikacja w ca�o�ci i fragmentami WY��CZNIE po uzyskaniu

zgody Autora oraz za podaniem �r�d�a.

Poziome.pl