Poziomka Raffiego

Poziomka Raffiego

Poziomka Rafa�a Muszczynki - Raffi

Wst�p

Historia mojego pierwszego roweru poziomego zacz�a si� w roku 2003. Wtedy to po raz pierwszy przejecha�em si� na rowerze poziomym (kr�tka baza, kierownica pod fotelem) Bartka Nasierowskiego (Dzi�kuj�!). By�a to dla mnie ciekawa "odskocznia" od roweru typowego, kt�ra wprowadzi�a w nieco nudnawe ju� rutynowe toczenie si� typowym rowerem pewien powiew �wie�o�ci. Ale nic wi�cej.

Dopiero rok 2005, przyni�s� znacz�ce zmiany w moim postrzeganiu Poziom�w. Po pierwsze by� to rok mojej pracy na rikszy - Velotaxi. Sp�dzanie po 8-12h na wa��cym 150kg rowerze poziomym (nierzadko doci��onym dodatkowo 2-3 pasa�erami) da�o mi do�� dobre poj�cie czym s� poziomy. Pozna�em empirycznie jakie maj� wady i zalety. Schodzenie z takiego roweru bez b�lu plec�w, ty�ka i r�k po ca�ym tygodniu pracy dzie� w dzie� nauczy�o mnie jednego: Poziom = wygoda, ergonomia i komfort. Po drugie, dzi�ki Bartkowi Zaborowskiemu, kt�ry w tym czasie stworzy sw�j pierwszy poziom (d�uga baza, sterowanie podsiod�owe), dotar�o do mnie, �e budowa czego� takiego to nie jest �adne science fiction. Zda�em sobie spraw�, �e da�bym rad� to zrobi� bez wielkiego warsztatu, wielu narz�dzi i skomplikowanej wiedzy technicznej. Trzecie wydarzenie w 2005 roku, bez kt�rego moja poziomka nigdy by nie powsta�a, to kradzie� dopiero co z�o�onej Birii. Ona da�a mi potrzeb� zdobycia nowego roweru i by�a ostatecznym impulsem poszukiwa�. A skoro nowy rower, to czemu by nie poziomy?

Projekt

Projekt od pocz�tku by� ambitny. Poziom mia� by� lekki, z aluminiow� ram�. Z racji tego, �e spawanie aluminium mo�na uzna� za mocno k�opotliwe (i kosztowne), w gr� wchodzi�y wy��cznie inne metody ��czenia tego materia�u. Do tego rower musia� by� kr�tki (do windy nie wchodzi�o nic d�u�szego ni� 2,1m). Musia� by� tak�e zwrotny - typowe zastosowanie to jazda po mie�cie, przeciskanie si� w korkach i (z rzadka) wypad na tras� lub w teren. Postawi�em te� na wygod� - pe�ne zawieszenie, fotelik na optymalnej do zsiadania wysoko�ci 40-45cm, kierownica pod fotelikiem (to te� wp�yw Bartk�w) i odpowiednie, sprawdzone do�wiadczalnie ustawienie fotelika.

Do�� szybko okaza�o si�, �e niekt�re z tych wymaga� s� ze sob� sprzeczne, a inne trudne do osi�gni�cia. Z wielk� pomoc� Bartka powsta�o bodaj�e 14 wersji projektu, a ka�da kolejna poprawia�a jaki� b��d konstrukcyjny - likwidowa�a sprzeczne za�o�enia, wprowadza�a kompromisy, naprawia�a pomy�ki w wyliczeniach, albo zmienia�a technologi� budowy. Gdzie� na ko�cu tej drogi, m�j pierwszy poziomy rower wygl�da� mniej wi�cej tak:

Kompletowanie osprz�tu:

Na wiosn� 2006 roku rozpocz��em proces kompletowania osprz�tu. Wieloletnie do�wiadczenie z rowerami klasycznymi i cenne rady i do�wiadczenia Bartka Zaborowskiego dotycz�c poziom�w, pozwoli�y na do�� szybkie i niedrogie skompletowanie niezb�dnych element�w. Rower posiada� mocne przednie ko�o 20" z obr�cz� Mavic BMX (poziomy nie daj� mo�liwo�ci podbijania przedniego ko�a pod kraw�nik) i tylne na s�abszych, ale i znacznie l�ejszych komponentach. Osprz�t stanowi�a mieszanka grup szosowych (przednia korba i przerzutka) i MTB (reszta). Hamulce to sprawdzone w dw�ch moich poprzednich rowerach SRAM 7.0. Ca�o�� buja�a si� na damperze RockShox SID (165mm) z ty�u i amortyzowanym widelcu RST 200k z przodu. Ten drugi nie by� moim wyborem lecz konieczno�ci� - to jedyny amortyzator na ko�o 20" dost�pny wtedy w Polsce. Fotelik stanowi�a za� sprawdzona konstrukcja z Kalisza.

Generalnym za�o�eniem przy doborze osprz�tu by�a jego trwa�o��. Cen� i wag� cz�ci postawi�em na dalszych pozycjach.

Budowa

Proces budowy ramy rozpocz��em w po�owie czerwca 2006 roku, zaraz po zako�czeniu sesji na studiach. Nie bez znaczenia by� te� fakt posiadania "wolnej chaty" - Tatu� wtedy przez praktycznie

ca�y miesi�c by� na Suwalszczy�nie, wi�c opi�ki metalu, kartki z wyliczeniami, wymiarami i planami oraz narz�dzia walaj�c e si� po ca�ym domu, nie przeszkadza�y nikomu z domownik�w. Podobnie jak ha�as pracuj�cej ca�ymi dniami wiertarki i smr�d klej�w.

Budowa zacz�a si� od zakupu niezb�dnego aluminium. W Polsce niestety mo�na kupi� tylko s�absze stopy, a i wymiary rur nak�adaj� powa�ne ograniczenia. Ostatecznie cz�� zakup�w odby�a si� w sklepach w Warszawie, a po reszt� wybra�em si� (z Kaz�, kt�rej dzi�kuj�!) na jednodniowy wypad do... Radomia.

Materia� zakupiony na ram� kosztowa� mnie ��cznie nieco ponad 250z�. Do tego doliczy� nale�y dwie ramy kt�re dosta�em za darmo (Dzi�ki Olku i Yaroshu za te dary!) i nieco �rub z marketu.

Sama rama by�a konstrukcj� bardzo nietypow� i innowacyjn�. Z pierwotnie przyj�tej koncepcji gi�tego d�ugiego profilu trzeba by�o zrezygnowa� na rzecz ramy z profili aluminiowych ��czonych ze sob� na klej (na zimno). Technologia ta prawdopodobnie nigdy wcze�niej nie by�a zastosowana do budowy kompletnej ramy roweru, ani w Polsce, ani w Europie. Najbli�sz� tej technologii jest technologia budowy Lotusa Elise, kt�ra zak�ada ��czenie element�w z aluminium klejem na gor�co, z p�niejszym wygrzewaniem ca�ej ramy pojazdu w autoklawie. Do dzisiaj Lotus jest bodaj�e jedyn� firm�, kt�ra opanowa�a technologie klejenia ram pojazd�w z aluminium.

Jak na nietypow� technologi� wykonania przysta�o, nie mog�em posili� si� istniej�cymi danymi, do�wiadczeniami innych os�b, czy og�lnie dost�pnymi informacjami. Wszystko odbywa� si� musia�o metod� pr�b i b��d�w. Rower parokrotnie �ama� si� jeszcze w fazie produkcji, wymaga� nanoszenia wielu poprawek i ci�g�ego wprowadzania zmian konstrukcyjnych. Dnia, w kt�rym rower stawiany by� po raz pierwszy na ko�a, takich zmian wprowadzi�em wraz z Bartkiem Zaborowskim kilkana�cie - ka�da kolejna po po�amaniu si� roweru w innym miejscu.

Ostatecznie rower w pierwsz� udan� podr� (po parkingu przed blokiem) ruszy� wieczorem 7 lipca 2006 roku, po ponad 12h ci�g�ych poprawek. By�a to bodaj�e 18 wersja pierwotnego projektu roweru. Pojazd nie posiada� wtedy jeszcze tylnego hamulca, ani piwot�w do niego, a "bloczki" �a�cucha nie by�y odpowiednio przyklejone do ramy. Dwa dni p�niej rower po uko�czeniu wyjecha� pierwszy raz na miasto i... po�ama� si� na skrzy�owaniu Ratuszowej z Jagiello�sk�, 8km od domu.

Kolejne miesi�ce i lata up�ywa�y nad okie�znywaniem niezno�nej technologii klejenia aluminium (kt�r� ostatecznie w wielu miejscach zast�piono ��czeniem na mufy wykonane z kompozytu szklano-epoksydowego i w�glowo-epoksydowego) oraz nad eliminacj� b��d�w projektowych (s�abych punkt�w ramy). Pierwotne ��czenia na klej zosta�y jedynie przy suporcie, na wahaczu i w baga�niku roweru. W kilku miejscach profile lub elementy zmieni�y swoje wymiary, by lepiej przenosi� nie zaplanowane wcze�niej obci��enia. W zasadzie ka�dy element pojazdu by� wykonywany co najmniej dwukrotnie.

W 2007 i 8 roku poziom by� jeszcze kilkukrotnie przebudowywany po p�kaniu ramy lub upadkach. Zyska� te� malowanie szar� farb� i oklein� odblaskow� w postaci paska ci�gn�cego si� po bokach g��wnego profilu ramy i wahacza oraz stylizowanego napisu "Raffi" na ram�. Ostatnia naprawa ramy odby�a si� w lipcu 2008 roku. Od tego czasu rower je�dzi ca�kowicie bezawaryjnie, je�eli nie liczy� zderzenia ze Stormem, kt�re wymaga�o wymiany kilku rur baga�niku zniszczonych przez uderzenie i naturalnego zu�ywania si� osprz�tu.

Pierwsze jazdy, wyprawy, rekordy:

W pierwsz� d�u�sz� podr� poziom wykona� na trasie Warszawa - ��d� - Warszawa. 4 wrze�nia 2006r. pokona�em nim 280km w ci�gu jednego dnia. Ca�kowicie bezawaryjnie. W powrotn� stron� osi�gn�li�my z Bartkiem na trasie z �odzi do Warszawy �redni� 30km/h pokonuj�c t� tras� w oko�o 3,5 godziny - tyle czasu wtedy trwa�a tam podr� poci�giem! Rekord 280km w ci�gu jednego dnia to wci�� najlepszy dystans jednego dnia jaki osi�gn��em na poziomie. Pr�by pobicia tego rekordu odbywa�y si� chocia�by we wrze�niu 2008 roku, kiedy to wracali�my z Bartkiem z O�awy do Warszawy rowerami. Niestety wtedy kontuzja kolana zmusi�a mnie do przerwania podr�y w �odzi, z wynikiem na liczniku nieco ponad 240km. Kolejne pr�by te� si� nie uda�y (nie by�o ich wiele, nie mam "parcia na rekordy"), pierwsza d�uga trasa pozioma do dzi� jest jego najd�u�sz�.

Poza wypadami zwi�zanymi z biciem rekordu rower zaliczy� te�:

sze�ciodniowy wypad po okolicach Puszczy Bia�owieskiej, g��wnie po drogach nieutwardzonych,
8-dniowy wypad z sakwami ze �winouj�cia do Gda�ska z Pimpfem (g��wnie szosa),
dwutygodniowy wypad z sakwami na Litw� z fundacj� Synergia,
kilkudniowy wypad na Mazury z Czajnikiem,
ekspresow�, dwudniow� pielgrzymk� rowerow� do Cz�stochowy,
odprowadzanie Dori, J�zka i Bartka na rowerze z Krynicy G�rskiej do Budapesztu z powrotem przez Bratys�aw�,
7-dniowy wypad 750km z Pimpfem, z Gda�ska do Olsztyna przez Suwa�ki,
blisko dwutygodniowy wypad na Suwalszczyzn� z Iz�
i wiele jednodniowych wypad�w, nierzadko po 200km.

Obecnie m�j rower, po przejechaniu ponad 25500 km i wymianie na nowy wi�kszo�ci osprz�tu, wci�� je�dzi.

Na bazie moich do�wiadcze� w podobnej technologii zosta� te� zbudowany jeden z kolejnych rower�w Bartka Zaborowskiego (SWB USS 2x20" alu+kompozyt), kt�ry (cho� mniej awaryjny ni� m�j w pocz�tkowej fazie po produkcji) nie je�dzi� jednak tak d�ugo jak m�j poziom. Rower Bartka obecnie stoi nieu�ywany w gara�u u Storma w O�arowie Mazowieckim.

Pozdrawiam,Rafa� Muszczynko - Raffi